İnternetteki İçeriğe Erişimin Engellenmesi

İnternet dünyasında yer alan içerikler, bazı durumlarda kişilerin haklarını zedeleyebilmektedir. Bu gibi durumlarda hakları zedelenen kişiler, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun‘da kendilerine tanınmış haklarını kullanarak söz konusu içeriklerin yayından çıkarılması ya da erişimin engellenmesi yoluna başvurabilirler.

Bu yazıda, internette bulunan bir veya birden fazla içerik nedeniyle kişilik hakkı zedelenen kişinin, bu içeriklerin yayından çıkarılmasını ya da bu içeriklere erişimin engellenmesini hangi hallerde talep edilebileceğini, içeriğin Twitter, Instagram gibi sosyal ağ sağlayıcılarında bulunması halinde hangi yollara başvurulabileceğini genel hatlarıyla inceleyeceğiz.

Diğer makalelerimiz için buraya tıklayabilirsiniz.

Kişilik Hakkının Zedelenmesi Nedeniyle Başvuru

İnternette bulunan içerikler nedeniyle kişilik hakkının zedelendiğini iddia eden kişi, içeriği üreten kişiye ya da içeriğin kurulu bulunduğu internet alanı (hosting) hizmeti veren firmaya başvurabileceği gibi, doğrudan yetkili ve görevli Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak içeriklerin yayından çıkarılmasını ve söz konusu yayına erişimin engellenmesini birlikte ve ayrı ayrı talep edebilir. Başvurucu, kişilik hakkının zedelendiğini hukuki gerekçeleriyle birlikte açıklamalı ve ortaya koymalıdır.

Bu şekilde alınacak erişimin engellenmesi ya da içeriğin yayından çıkarılması kararı kural olarak, yalnızca kişilik hakkının zedelendiği yayın, kısım, bölüm için geçerlidir. Ancak yalnızca bu kısımlara yaptırım uygulanmasının kişilik hakkının zedelenmesini engellemeyeceği somut doneler ile ortaya konulur ise, internet sitesinin tümüne erişimin engellenmesi kararı alınabilir.

Bir içeriğe erişimin engellenmesi ya da içeriğin yayından çıkarılması için, o içerikte kişilik hakkına yönelen bir suç unsuru bulunması şartı aranmamaktadır. Örneğin internet ortamında bir kişiyle ilgili Türk Ceza Kanunu anlamında Hakaret suçunun oluşturmayacak düzeyde ancak rahatsız edici ve kişilik hakkını zedeleyecek düzeyde ifadeler paylaşılması halinde, hakaret suçu oluşmasa da kişilik hakkının zedelendiği ortaya konularak içeriğe erişimin engellenmesi ya da içeriği yayından çıkarılması talep edilebilir.

Unutulma Hakkı Kapsamında Başvuru

Unutulma hakkı da, kişilik hakkı kavramının içindedir. Dolayısıyla bir kişi, unutulma hakkından yararlanmak isteyerek, kişilik haklarının zedelendiğinden bahisle internet ortamında bulunan bir içeriğe erişimin engellenmesi ya da içeriğin yayından çıkarılması için başvuruda bulunabilir.

Bir kişinin geçmişte yaşadığı bir olayın haber yapılması ve haberin güncelliğini yitirmesine rağmen halen yayında olması, çeşitli ortamlarda kişinin karşısına çıkması, başkalarının gözünde ön yargı oluşmasına neden olması ve kişinin yeni bir sayfa açmasına engel olması, kişinin unutulma hakkının zedelendiğini gösterir.

Yapılacak başvurularda, üstün bir kamu yararı olmaksızın ve basın özgürlüğünün sınırları aşılarak, güncelliğini yitirmiş, tarihsel bir veri olmayan, halkın bu habere ilgi duymasını gerektiren bir durum olmamasına ve siyasetçi ya da ünlü biri olmamasına rağmen kendisi hakkındaki olumsuz haberin halen yayında olduğu somut verilerle, hukuki gerekçeleri ile birlikte ortaya koyulmalıdır.

Özel Hayatın Gizliliğinin İhlal Edilmesi Nedeniyle Başvuru

İnternet ortamında yapılan yayının içeriği, kişinin özel hayatının gizliliğini ihlal ediyor ise, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) başvurularak içeriğe erişimin engellenmesi talep edilebilir. Bu talepte, yayının URL adresi, özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğinin somut verilerle açıklaması ve kimlik bilgilerinin yer alması gerekir. Bu hususların eksiksiz bir şekilde yer aldığı bir başvuru üzerine BTK Başkanı, içeriğin engellenmesi için gerekli tedbirleri alır.

Başvurucu, BTK’ya yaptığı başvurudan itibaren 24 saat içinde talebini yetkili ve görevli Sulh Ceza Hakiminin kararına sunmalıdır. Aksi halde BTK’nın kendisine yöneltilen talep üzerine tedbiren uyguladığı erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden kalkar.

Sulh Ceza Hakimi, kendisine verilen talebi inceleyerek, başvurucunun özel hayatının gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini, dosyada bulunan deliller kapsamında değerlendirir. Bu değerlendirme üzerine erişimin engellenmesine karar vermesi halinde, kararını uygulanması üzere BTK’ya gönderir.

Telif Hakkının İhlali Nedeniyle Başvuru

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun Ek 4. maddesi, bu kanun kapsamında sahip olunan hakların ihlal edilmesi halinde içeriğin yayından çıkarılmasını düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre dijital mecralardaki içerik sağlayıcıların, yani o içeriği paylaşan, oluşturan kişilerin, hak sahiplerinin haklarını bu içerikler ile ihlal etmesi halinde, hakları ihlal edilen kişiler gerekli başvuruları yaparak ihlale konu eserin içerikten çıkarılmasını sağlayabilir.

Hakkı ihlal edilen kişi, öncelikle içerik sağlayıcısına başvurarak 3 gün içerisinde ihlalin durdurulmasını isteyebilir. Buna rağmen ihlal devam ediyorsa, Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulur. Bu başvuru ile servis sağlayıcının, yani Türk Telekom, Turkcell gibi kişiye internete erişme imkanı veren kurumun, içerik sağlayıcıya verdiği hizmeti durdurması talep edilir. Talebin kabulü halinde kuruma bildirim yapılarak hizmet durdurulur.

İçerik sağlayıcısına internet hizmetinin yeniden sağlanması için, söz konusu ihlalin durdurulması gerekmektedir.

Facebook, Twitter, Instagram Gibi Yurtdışı Kaynaklı Sosyal Medya Platformları da Bu Hükümlere Tabii mi?

Sayılan bu sosyal ağ sağlayıcılarının tamamen yurtdışı kaynaklı olması, sunucularının, veri tabanlarının yurtdışında kurulu olması, yurtdışından yönetilmesi, Türkiye’de gerçek veya tüzel kişi olarak herhangi bir muhataplarının bulunmaması nedeniyle, daha önce 5651 sayılı Kanun kapsamında yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına karşı başvuruda bulunulamıyor, başvuru yapılsa da Türkiye’de bir muhatap olmadığından dolayı çözümlenemiyordu.

Kanuna 29.07.2020 tarihinde eklenen Ek Madde 4 hükmü ile, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının da bu kanunda düzenlenmiş olan “Kişilik Haklarının İhlali” ve “Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali” teşkil eden içerikler nedeniyle kendilerine kullanıcılar tarafından yapılacak başvurulara, en geç kırk sekiz saat içinde, olumlu ya da gerekçeli olmak kaydıyla olumsuz cevap vermekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir.

Ayrıca bu sosyal ağ sağlayıcıları, bu kanun kapsamında mahkemeler tarafından verilmiş olan ve kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarını da uygulamak zorunda kılınmıştır. Bu yükümlülüğü yerine getirmemenin yaptırımı ise 10.000.000 TL idari para cezasıdır.

Diğer yandan hukuka aykırılı olduğu hakim veya mahkeme kararı ile tespit edilen bir içeriğin, sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi ve sosyal ağ sağlayıcısının bildirime rağmen yirmi dört saat içinde içeriği çıkarmaması veya erişimi engellememesi halinde, doğan zararların tazmin edilmesinden de sorumlu olur.

Örneğin Twitter adlı sitede yer alan ve içeriğinin kişilik haklarınızı ihlal ettiğini düşündüğünüz bir tweet’in silinmesi ya da bu tweet’e erişimin engellenmesi için doğrudan Twitter’a başvurabilirsiniz. Twitter size başvurunuzdan itibaren 48 saat içinde dönüş yapmak zorundadır. Ayrıca, yukarıdaki başlıklarda anlattığım üzere içinde bulunduğunuz durumun koşullarına göre BTK’ya ya da Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak söz konusu tweet’in yayından çıkarılmasını ya da tweet’e erişimin engellenmesini talep edebilirsiniz. Hakimin talebinizi kabul etmesi halinde bu karar Twitter’ın Türkiye’de atadığı temsilciye bildirilecek ve bu bildirim üzerine karar uygulanacaktır. Uygulanmaması halinde Twitter, 10.000.000 TL idari para cezasına mahkum edilebilecektir.

Eğer internette yer alan bir içeriğin kişilik hakkınızı ihlal ettiğini ya da özel hayatınızın gizliliğini ihlal ettiğini düşünüyorsanız profesyonel bir şekilde avukat desteği almalısınız.

Av. Emre Yılmaz

Hukuki Danışmanlık Randevusu Talebinde Bulunmak İçin:
[email protected]