Gazeteci Tutuklandığında İşverenden Ücret Talep Edebilir mi?
Bilindiği üzere gazeteciler, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi değildir. Gazetecilerle işverenler arasındaki hukuki ilişki, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’da, kısaca Basın İş Kanunu’nda düzenlenir.
Bu kanunda İş Kanunu’nun paralelinde birçok düzenleme olduğu gibi, yalnız gazetecilere özel hükümler de bulunmaktadır. Bu özel hükümlerin bazıları gazetecilerin lehine olabileceği gibi, bazıları işverenlerin lehine bir durum yaratmaktadır.
Herhangi bir konuda yaptığı yayınlar nedeniyle hakkında cezai işlem yapılan, soruşturma gören, gözaltına alınan, tutuklanan, hüküm giyen birçok gazeteci bulunmaktadır. 5953 sayılı Kanun da, gazetecilerin böyle bir sebepten ötürü özgürlüklerinin kısıtlanmasını adeta mesleğin bir gerçeği olarak görmüş ve bu konuda İş Hukuku anlamında gazetecileri koruyan bazı hükümler düzenlemiştir.
Kanuna Göre Gazeteci Kimdir?
Kanunun 1. maddesine göre gazeteci, Türkiye’de yayınlanan gazete ve süreli yayınlarda, haber ve fotoğraf ajanslarında her türlü fikir ve sanat işlerinde, İş Kanunu’ndaki işçi tarifinin dışında kalan, ücret karşılığı çalışan kişilere denir.
Dolayısıyla Türkiye’de yayın yapmayan bir basın kuruluşunda çalışan kişiler, Türkiye’de yayın yapan bir basın kuruluşunda çalışan ancak fikir ve sanat işlerinde uğraşmayan kişiler bu kanun kapsamında gazeteci sayılmazlar.
Gazeteciler Tutuklandığında İşverenden Ücret Talep Edebilir mi?
Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 17 Mart 2021 tarihli paylaşımına göre 61 gazeteci ve medya çalışanı cezaevinde bulunuyor. Yaptığı yayınlar nedeniyle hürriyeti kısıtlı olan gazetecilerin yanında, yargılanmakta olan birçok gazeteci de ülkemiz gerçeklerindendir. Yukarıda da belirttiğim üzere 5953 sayılı Kanun, bu durumda gazetecileri İş Hukuku kapsamında koruyan hükümler getirmiştir.
Kanunun 17. maddesine göre, çalışanı olduğu süreli yayındaki bir yayını nedeniyle yasal merciler tarafından özgürlüğü kısıtlanan, yani yakalanan, gözaltına alınan, tutuklanan ya da hüküm giyerek cezaevine giren gazeteciler, kural olarak iş sözleşmesi gereği almakta olduğu ücreti almaya devam eder.
Gazeteci bu süre içerisinde bağlı bulunduğu kadroya yapılacak toplu zamlardan ve diğer haklardan da yararlanmaya devam eder.
Gazetecinin Yayını Kendi İnisiyatifiyle Yapması
Yukarıdaki genel kural, bazı hallerde uygulanmamaktadır. Zira gazetecinin özgürlüğünün kısıtlanmasına neden olan yayın, gazeteci tarafından sorumlu müdürünün veya sahibinin haberi olmadan yapılmış ya da yaptırılmışsa, işveren gazeteciye özgürlüğünün kısıtlandığı dönem için ücret ödemek zorunda değildir.
Aynı şekilde söz konusu yayın sorumlu müdür tarafından incelenmiş ve revize edilmiş fakat gazeteci tarafından revize hali bozularak ya da sorumlu müdürün incelemesinden geçtikten sonra eklemeler yapılarak yayınlanmış ise, bu durumda da işveren gazeteciye özgürlüğünün kısıtlandığı dönem için ücret ödemek zorunda değildir.
Gazeteci Eskiden Çalıştığı Kurumdaki Yayını Nedeniyle Tutuklanması Halinde Ücrete Hak Kazanır mı?
Gazeteci, yaptırımın konusu yayını yaptıktan sonra işten ayrılmışsa ve hürriyetinin kısıtlanması işten ayrıldıktan sonra meydana gelmişse, yukarıdaki şartların gerçekleşmesi şartıyla ücrete hak kazanır.
Bu durumda işveren, gazetecinin çalışırken en son aldığı aylık ücret kadar tazminatı, gazetecinin hürriyetinin kısıtlandığı süreç boyunca gazeteciye öder.
Kısaca ifade etmek gerekirse,
Yaptığı yayın nedeniyle özgürlüğü kısıtlanan gazeteci, sorumlu müdürün yayından haberdar olması ve sorumlu müdür tarafından revize edilmemiş olması halinde, özgürlüğü kısıtlandığı dönemde de ücretini almaya devam eder. Halihazırda çalışmadığı bir süreli yayında yapmış olduğu yayın nedeniyle özgürlüğünün kısıtlanması halinde de o işverenden son aldığı ücreti almaya devam eder.
Av. Emre Yılmaz
Hukuki Danışmanlık Randevusu Talebinde Bulunmak İçin:
[email protected]