Trafikte E-Skuter ve Bisikletin Yeri

Önceki yazılarımda Karayolları Trafik Kanunu’na e-skuter ile ilgili eklenen maddeler ve Elektrikli Skuter Yönetmeliği’nde e-skuter kiralama hizmetlerini ilgilendiren veri güvenliğine ilişkin hususlardan bahsetmiştim. Bu nedenle bu yazıda genel bir incelemeden ziyade, e-skuter ve bisikletin trafikteki yerlerini değerlendirecek, bu iki taşıtı hakları ve yükümlülükleri açısından karşılaştıracağım.

Tanımları

E-Skuter, Elektrikli Skuter Yönetmeliğinde, “Hızı en fazla 25 km/saate ulaşan, tekerlekli, fren mekanizmasına sahip, ayak tahtası ve tutamağı olabilen, dikey bir direksiyon mekanizması içerebilen ve ayakta kullanılan elektrikli taşıt” şeklinde tanımlanmıştır.

Bisiklet ise “üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz taşıtlardır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Sürülebildikleri Yollar

Genel olarak e-skuter ile bisiklet için belirlenmiş yollar aynıdır. Hem e-skuter hem bisiklet,

• Ayrı bir bisiklet yolu veya bisiklet şeridi varsa, buralarda sürülür, araç yolunda sürülemez.
• Ayrı bir bisiklet yolu veya bisiklet şeridi yoksa, araç yolunun en sağ şeridinde kullanılır.
• Bir şeritte ikiden fazlası yan yana sürülemez.
• Yaya yollarında sürülemez.
• Otoyolda ve diğer erişim kontrolü olan yollarda sürülemez.

Ancak e-skuter bisiklete göre gidebileceği yol anlamında daha kısıtlı imkana sahiptir. Zira bisiklet şehirlerarası karayollarında sürülebilir iken, e-skuter şehirlerarası karayollarında sürülemez.

Ayrıca e-skuter, azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında sürülemez iken, bisiklet için böyle bir sınırlama yoktur.

Trafikte Kullanabilmek İçin Gerekli Şartlar

Trafikte bisiklet kullanabilmek için mevzuata göre 11 yaşını tamamlamış olmak ve bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı olmak gereklidir.

Trafikte e-skuter kullanabilmek için de bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı olma şartı korunmuş, ancak yaş sınırı 15 yaşını tamamlamış olmak olarak düzenlenmiştir.

Hız Limitleri

Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre bisiklet sürücüleri, şehir içi yollarda 30 km/s, şehirler arası yollarda 45 km/s hızı geçmemek zorundadırlar.

E-skuterler ise azami 25 km/s hız yapabilirler. Bunun üstünde hız yapılması yasaktır.

Ekipman Zorunlulukları

Bisiklet sürerken bulundurulması zorunlu olan ekipmanlar, Karayolları Trafik Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Buna göre aşağıdaki ekipmanların bisikletlerde bulunması zorunludur.

• Far: Bisikletin önünde, beyaz ışık verecek ve 20 metre önü aydınlatabilecek bir adet lamba.
• Arka Işık veya Reflektör: Bisikletin arkasında, kırmızı renkte ışık veren bir adet lamba veya kırmızı reflektör.
• Reflektif İşaret: Sürücüler, gece seyahatlerinde görünürlüklerini sağlayacak şekilde giyinecekler veya giysilerine reflektif işaret  takacaklardır.
• Fren: Emniyetle durmayı sağlayabilecek; ön ve arka tekerlekleri kumanda edecek, birbirinden ayrı iki adet olacak.
• İhbar Aleti (Korna): Normal olarak 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti olacak.

E-skuter sürerken bulundurulması zorunlu olan ekipmanlar ise Elektrikli Skuter Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Buna göre aşağıdaki ekipmanların e-skuterlerde bulunması zorunludur.

• Far: E-skuterin önünde beyaz ışık verecek ve en az 20 metre önü aydınlatabilecek şekilde bir adet far.
• Arka Işık ve Reflektör: E-skuterin arkasında, kırmızı renkte ışık veren bir adet lamba ve kırmızı reflektör.
• Korna: 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti.

Bisiklette sayılıp e-skuterde sayılmayan fren, e-skuterde ekipman olarak değil, özellik olarak bulunması gereklidir. Zira tanımında e-skuterden “fren mekanizmasına sahip” şeklinde bahsedilmektedir.

Ayrıca 16 Ağustos 2022’de yayımlanan Resmi Gazete ile Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikten itibaren, hem bisiklet hem de e-skuter sürücüleri için, gece seyahatlerinde görünürlüklerini sağlayacak şekilde reflektif yelek ve benzeri giysileri giyme zorunluluğu getirilmiştir.

Kask Takma Zorunluluğu Var mı?

Daha önceki yazılarımda elektrikli bisiklet sürücülerinin kask ve gözlük takma zorunluluğu olsa da bisiklet sürücülerinin kask takma zorunluluğu olmadığını yazmıştım. 16 Ağustos 2022’de yayımlanan Resmi Gazete ile Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikten itibaren bisiklet sürücüleri için de kask takma zorunluluğu getirilmiştir.

Kanunda yapılan değişikliklerde elektrikli skuter sürücülerinin kask takmasına ilişkin bir düzenleme yapılmamıştı. Bu konuda çıkacak olan yönetmelikte buna ilişkin bir düzenleme yapılması beklentisi vardı. Ancak Elektrikli Skuter Yönetmeliğinde de e-skuter sürücülerine kask takma zorunluluğu getirilmemişti.

İlginç bir şekilde bisiklete kask takma zorunluluğu getiren değişiklikte de e-skuter es geçilmiş, e-skuter sürücülerine kask takma zorunluluğu getirilmemiştir.

Elektrikli Skuter Yönetmeliğinin 16. maddesi; e-skuter kiralayan firmalara, e-skuterin kullanımı sırasında kask, dizlik, reflektörlü ceket gibi koruyucu ve görünürlüğü artırıcı ekipmanların giyilmesi konusunda hizmetten yararlananları bilgilendirme yükümlülüğü yüklenmiştir. Ancak bu bilgilendirme bir zorunluluk içermemekte, yalnızca kullanıcıyı riske karşı uyarma amacı taşımaktadır.

Tescil Zorunluluğu Var mı?

Karayolları Trafik Kanunu’na göre araç sahipleri, araçlarını yetkili kuruluşa tescil ettirmek ve tescil belgesi almak zorundadırlar. Ancak aralarında bisiklet ve elektrikli skuterin de içinde olduğu motorsuz taşıtlar, bu zorunluluğa tabi değildir.

Ancak belirtmek gerekir ki, İl Trafik Komisyonlarından karar almak şartı ile belediyeler, bazı hallerde gerekli gördükleri motorsuz taşıtlar için tescil zorunluluğu getirebilir. Bu kapsamda işletmeler tarafından kiralanan e-skuterlerin seri numarası, plaka numarası ya da ID numarası ile tescili gerekmektedir.

Av. Emre Yılmaz

_{Hukuki Danışmanlık Randevusu Talebinde Bulunmak İçin:
[email protected]}